De fietshelm revisited

Wie al langer mijn blogs volgt, weet dat de fietshelm een onderwerp is dat me na aan het hart ligt. In eerdere posts schreef ik al over de voordelen van de helm , over hoe het debat over een helmplicht zich bleef voortslepen, en over de schokkende verkeerscijfers van 2022 die ons opnieuw met de neus op de feiten drukten . En toch… zijn we er nog steeds niet uit.

De actualiteit maakt dit onderwerp opnieuw brandend actueel. De veelal opgevoerde fatbikes waar kinderen steeds vaker ernstige ongelukken mee krijgen hebben de discussie over de helmplicht in Nederland opnieuw aangewakkerd. Men spreekt in de politiek nu vooral over het verplichten van de helm voor jongeren onder de 18 jaar op e-bikes. Sommigen juichen dit toe, anderen zien het nog steeds als betutteling en zien het als een reden voor mensen om de fiets te laten staan, nog anderen denken dat het gewoonweg niet te handhaven is. Dit laatste wordt natuurlijk veel makkelijker wanneer iedereen op een fiets een helm op moet, in plaats van alleen iemand onder de 18 op een e-bike.

Maar als we eerlijk zijn: dit soort discussies hebben we eerder gezien, en niet alleen over de fietshelm. Toen in 1975 de autogordel verplicht werd, stond er ook een groot deel van de bevolking op de achterste poten. Het zou ongemakkelijk zijn, een inbreuk op de vrijheid, en wie dacht men wel dat hij was om dat te verplichten? We weten allemaal dat de autogordel verplichten zeker niet heeft geleid tot minder automobilisten, maar intussen kunnen we ons geen autorit meer voorstellen zonder gordel, en heeft deze ontelbare levens gered.

Met de fietshelm zitten we op een vergelijkbaar kantelpunt. We weten dat een helm het risico op ernstig hoofdletsel aanzienlijk verkleint, de wetenschap is ondubbelzinnig. Toch blijft de drempel groot: te warm, te onhandig, te lelijk (eigenlijk dus "ongemakkelijk, een inbreuk op de vrijheid, en wie denkt men wel dat hij is om dat te verplichten"). Het zijn dezelfde argumenten die we keer op keer horen, maar die eigenlijk kant noch wal raken.

Daarom blijft mijn pleidooi hetzelfde: een fietshelm redt levens. Zeker in een land als het onze (en dat geldt voor Nederland en België), waar fietsen deel uitmaakt van het dagelijks leven, is het geen overbodige luxe maar een logische voorzorg. En laat ons eerlijk zijn: het feit dat er steeds meer modieuze, lichte en comfortabele helmen beschikbaar zijn, maakt het excuus van “te lastig” nog minder houdbaar.

De BlueRide, ons jaarlijkse fietsevenement, is hét voorbeeld van hoe veiligheid en plezier perfect hand in hand kunnen gaan. We fietsen samen, voor een goed doel, in alle leeftijdsgroepen en op allerlei soorten fietsen. Maar altijd met een helm.

Misschien is de vergelijking met de autogordel wel de mooiste samenvatting: het voelt in het begin wat onwennig, maar uiteindelijk blijkt het een kleine moeite voor een groot verschil. En ooit, daar ben ik van overtuigd, kijken we terug op dit debat met dezelfde vanzelfsprekendheid waarmee we nu onze gordel vastklikken.

Dus, gebruik je kop, zet een helm op!